اکثر کاربران به‌اشتباه پهنای باند یا همان bandwidth را مترادف با سرعت اینترنت می‌دانند. هرچه پهنای باند بیشتر باشد، اینترنت سریع‌تر است. درست است که سرعت اینترنت با پهنای باند ارتباط دارد؛ ولی شما باید با مفهوم سرعت درهنگام ارسال و دریافت اطلاعات به‌صورت آنلاین یا روند send & recieve بیشتر آشنا شوید.
منظور از پهنای باند چیست؟
پهنای باند شبکه معیاری است که حداکثر ظرفیت یک پیوند ارتباطی سیمی یا بیسیم را برای انتقال داده‌ها از طریق اتصال شبکه در مدت زمان معین نشان می‌دهد. به طور معمول، پهنای باند به تعداد بیت، کیلوبیت، مگابیت یا گیگابیت نمایش داده می‌شود که می‌تواند در مدت زمان ۱ ثانیه منتقل شود. مترادف با ظرفیت، پهنای باند سرعت انتقال داده را توصیف می‌کند. البته پهنای باند معیاری برای سنجش سرعت شبکه نیست و این تصوری اشتباه است که در میان مردم رایج شده است.
در واقع پهنای باند ظرفیت انتقال داده یک شبکه کامپیوتری بر حسب بیت در ثانیه (Bps) است. پهنای باند اندازه گیری میزان اطلاعاتی است که یک شبکه، گروهی از دو یا چند دستگاه که بین خود ارتباط برقرار می‌کنند، انتقال می‌دهند. داده‌ها از A به B منتقل می‌شوند درست همان‌طور که آب از طریق لوله‌ها از یک نقطه تأمین به شیرهای مختلف جریان می‌یابد. حجمی که منتقل می‌شود متفاوت است و بر نحوه کارآمدی یک رسانه انتقال، مانند اتصال اینترنت، تأثیر می‌گذارد.
کند یا سریع بودن اتصالات اینترنت با سرعت آن‌ها مشخص می‌شود؛ مثلا اینترنت ۴ مگابیت بر ثانیه از اینترنت ۲۰ مگابیت بر ثانیه کندتر است. اعداد به‌راحتی می‌توانند نمایان‌گر کندی یا سریع‌بودن اینترنت باشند؛ اما از نظر فنی وقتی شما دارای اینترنت سریع باشید چه اتفاقی می‌افتد؟
فرض کنید جاده‌ای یک‌طرفه با دو لاین سرعت داریم. ترافیک می‌تواند به‌طور همزمان در هر دو لاین وجود داشته باشد. اگر جاده گسترش پیدا کند و دو لاین دیگر اضافه شود، سرعت حرکت ترافیک ۲ برابر سریع‌تر خواهد شد(بافرض اینکه تمامی ماشین‌ها با سرعت یکسانی درحرکت باشند). bandwidth هم همین‌گونه است. وقتی پهنای باند شما ۴ مگابیت برثانیه باشد، ۱۲۰ میلیون بیت متحرک در ثانیه دارید و وقتی پهنای باند ۲۰ مگابیت بر ثانیه باشد، ۱۲۰۰ میلیون بیت متحرک در ثانیه خواهید داشت.
انواع پهنای باند:
bandwidth اشتراکی
این نوع پهنای باند توسط شرکت‌های سرویس دهنده اینترنت ارائه می‌شوند. شبکه این نوع پهنای باند کانال‌های ارتباطی مختلفی دارد که برای انتقال دادن بسته‌های داده مورد استفاده قرار می‌گیرد. میزان bandwidth که در این مدل ارائه می‌شود به نوع شرکت ارائه دهنده سرویس بستگی دارد. این میزان ممکن است از ۱۰ تا ۳۰۰ مگابیت بر ثانیه متفاوت باشد. این نوع سرویس دارای هزینه پایینی است اما در کنار آن امنیت نیز کاهش می‌یابد و آسیب پذیری بالایی دارند.
پهنای باند اختصاصی
این نوع bandwidth توسط شرکت‌هایی که دارای کاربری حرفه‌ای اینترنت هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سرویس‌ها دارای قیمت بالایی بوده و به صورت بلند مدت مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته امنیت آن‌ها نیز برای انتقال داده‌ها بسیار بالاست.
پهنای باند و بی‌طرفی شبکه
در حال حاضر بی‌طرفی شبکه موضوع داغی است و شاید برای شما سؤال پیش بیاید که این مقوله چه ارتباطی با پهنای باند دارد. فعلا دسترسی به تمامی اینترنت، یعنی تمامی مواردی که دانلود یا آپلود می‌کنید یکسان است؛ بدین معنا که سرعت دانلود یک فایل ضمیمه‌ی ایمیل یا تماشای ویدیویی در نت‌فلیکس یکسان است.
درواقع، ISP-های شما نباید هیچ واکنشی نسبت به محتوا نشان دهند و سرعت دریافت یا انتقال تمامی داده‌ها برای شما یکسان می‌ماند. این ساده‌ترین تعریف از بی‌طرفی شبکه است.
وقتی بی‌طرفی شبکه محدود شود، ISP-ها با توجه به محتوای مصرفی کاربر، پهنای باند را کنترل می‌کنند. یعنی اگر سرعت ۲۰ مگابیت برثانیه باشد، می‌توانید از همین سرعت برای باز کردن یا دانلود ضمیمه‌ی ایمیلتان استفاده کنید؛ ولی وقتی بخواهید ویدیویی در نت‌فلیکس تماشا کنید، شرکت خدمات‌دهنده‌ی اینترنت سرعت شما را کاهش می‌دهد؛ چراکه در حال دانلود از آن سایت هستید. برای استریم یک رسانه باید پول بیشتری بپردازید یا به‌عبارت دیگر، طرح داده‌ی متفاوت یا جداگانه‌ای بخرید.
حداقل bandwidth ضروری
میزان پهنای باند می‌تواند با توجه به نیاز و نوع استفاده هرکسی متفاوت باشد؛ اما به‌طور تقریبی می‌توان براساس محاسبات تخمینی گفت، یک سرویس گفتگوی سریع غالباً نیاز به ۱٬۰۰۰ بیت یا یک کیلوبیت برثانیه پهنای باند دارد. از سویی دیگر، سرویس تماس صوتی در اینترنت VoIP معمولاً بین یک تا سه مگابیت برثانیه bandwidth لازم دارد.
با این تفاسیر، اگر می‌خواهید برای خرید سرویسی اینترنتی اقدام کنید که بیشتر با آن به پخش ویدئو و استریم بپردازید باید بدانید که پخش ویدئوهای SD با پهنای باند یک مگابیت‌برثانیه انجام می‌شود، درحالی که برای پخش ویدئو با کیفیت ۴K حداقل باید پهنای باند ۱۵ مگابیتی تهیه کنید.
برای پخش بدون اختلال ویدئو با کیفیت ۸K نیز بهتر است فکر تهیه bandwidth ۱۰۰ مگابیت برثانیه‌ای باشید. شاید جالب باشد بدانید براساس گزارش Sandvine’s Global Internet Phenomena در سال ۲۰۲۲ میلادی، پخش ویدئو بیشتر از ۵۳ درصد حجم ترافیک پهنای باند اینترنت در سراسر جهان را به‌خود اختصاص داده است.
به‌طور کلی برای انتخاب بهترین bandwidth می‌توان فرمول زیر را درنظر گرفت؛ البته، فراموش نکنید که این فرمول مناسب شرایط عادی اینترنت در حالت بدون اختلال است.
۱- برنامه‌هایی را که بیشتر استفاده می‌کنید مشخص کنید.
۲- پهنای باند مورد نیاز هر برنامه را به‌دست آورید.
۳- تعداد کاربرانی که همزمان از برنامه استفاده می‌کنند را در پهنای باند مورد نیاز برنامه ضرب کنید.
۴- پهنای باند تمام برنامه‌ها را باهم جمع کنید.
انجام این محاسبات می‌تواند در انتخاب طرح اینترنتی که از ISP خریداری می‌کنید، کمک کننده باشد.
پهنای باند سایت چیست؟
پهنای باند سایت نیز همان میزان ترافیکی است که توسط سرویس دهنده ارائه می‌شود. پهنای باند سایت شما به میزان اطلاعاتی گفته می‌شود که در زمان مشخص بر روی هاست شما جابجا می‌شود.
تفاوت پهنای باند و ترافیک
ترافیک سایت با مفاهیم مختلفی معرفی می‌شود. ترافیک میزان حجمی است که یک شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنت به شما ارائه می‌دهد و دوم اینکه کاربران مختلف به چه میزان از سایت شما بازدید می‌کنند. برای سرورهای مجازی یا اختصاصی ترافیک به میزان دیتایی که در طول بازه زمانی مشخص مثلا یک ماه از کارت شبکه شما عبور می‌کند، گفته می‌شود. این مفهوم برای فضاهای وب اشتراکی به میزانی گفته می‌شود که از سایت دانلود می‌شود. این میزان می‌تواند ۱۰۰ گیگابایت در ماه باشد. در مقابل پهنای باند به میزان داده‌ای گفته می‌شود که در واحد زمان از کارت شبکه عبور می‌کند.
نحوه اندازه گیری bandwidth چگونه است؟
در حالی که bandwidth به طور سنتی بر حسب بیت در ثانیه (bps) بیان می‌شود، اما اکنون لینک‌های شبکه مدرن ظرفیت بسیار بیشتری دارند، به همین دلیل است که bandwidth در حال حاضر بیشتر به صورت مگابیت در ثانیه یا گیگابیت بر ثانیه بیان می‌شود.
اتصالات می‌تواند به صورت کاملا متقارن باشد، به این معنی که ظرفیت داده در هر دو جهت دانلود و آپلود یکسان است، یا به صورت نامتقارن، به این معنی که ظرفیت دانلود و بارگذاری برابر نیست. در اتصالات نامتقارن، ظرفیت آپلود معمولاً کمتر از ظرفیت دانلود است.
پیشرفت‌های فناوری برخی از محاسبات را پیچیده‌تر کرده است که می‌تواند به نوع پیوند شبکه مورد استفاده بستگی داشته باشد. به عنوان مثال، فیبر نوری با استفاده از انواع مختلف امواج نور و مالتی پلکسی تقسیم زمانی می‌تواند داده‌های بیشتری را از طریق یک اتصال در یک زمان در مقایسه با جایگزین‌های اترنت مسی منتقل کند که به طور موثر پهنای باند آن را افزایش می‌دهد.
پهنای باند مؤثر که بالاترین نرخ انتقال قابل اطمینانی است که یک پیوند می‌تواند در هر فناوری حمل و نقل ارائه دهد، می‌تواند با استفاده از آزمایش پهنای باند اندازه گیری شود. در طول آزمایش bandwidth ، ظرفیت پیوند با اندازه گیری مکرر زمان لازم برای خروج یک فایل خاص از مبدأ و دانلود موفقیت آمیز در مقصد تعیین می‌شود.
